Pan Nikt
“Konformista”
Bernardo Bertolucciego powstał na podstawie książki Alberto Moravii. Bohaterem
jest Marcello Clerici (Jean Louis Trintignant) człowiek inteligentny, oczytany,
który w burzliwych latach faszyzmu we Włoszech chce żyć normalnie, choć trudno
określić, na czym miałoby to polegać. Zostaje członkiem partii, wstępuje do
służb specjalnych i otrzymuje zadanie likwidacji pewnego profesora, którego zna
osobiście, bo był jednym z jego najlepszych studentów. Profesor Quadri jest
niewygodny dla władz, gdyż otwarcie krytykuje system, ale z obawy przed
represjami wyjechał do Paryża.
Ważnym momentem
w życiu Marcella był jego nieco bliższy kontakt z szoferem („podobnym do
kobiety”), którego jako dziecko, jak sądził, nieświadomie zastrzelił. Być może
to traumatyczne wydarzenie sprawiło, że bohater stał się kunktatorem, tchórzem,
który nie potrafi ponosić odpowiedzialności na swoje wybory. Wskazywały by na
to ostatnie sceny filmu. Trudno zresztą mówić o wyborach, skoro stara się
płynąć z głównym nurtem. Marcello jest osobnikiem bez właściwości, gładkim i
spłaszczonym, aż nudnym i irytującym. Trudno go lubić, choć można częściowo
zrozumieć, zazwyczaj kontroluje emocje, ale potrafi się także zdenerwować,
chaotycznie zaprzeczać. Także w czasie spotkania z księdzem w konfesjonale
z początku prezentuje swoje poglądy na życie i kontakty przedmałżeńskie ale pod
naporem argumentacji duchownego jego stanowisko staje się bardziej chwiejne.
